Verkiezingen: de woningmarkt na 15 maart

Terwijl de verkiezingskoorts inmiddels al flink is opgelopen, wordt er druk campagne gevoerd over  de Nederlandse normen en waarden, immigratiebeleid en de (ouderen)zorg. Maar er zijn uiteraard ook andere thema’s waarover het nieuwe kabinet zich straks zal moeten buigen. Al staat het vastgoedthema lang niet altijd bovenaan het prioriteitenlijstje van de partijen, het oplopende woningtekort vraagt de komende jaren om actie. Tegelijkertijd hebben we nog steeds te maken met leegstand van kantoren, winkels en bedrijfspanden. Wat kunnen we verwachten van de volgende kabinetsperiode, afgaande op de grootste kanshebbers VVD, PVV, CDA, D66, Groen Links, PvdA en SP?

PVV: Hoe dan?

De PVV beperkt het thema tot “huren omlaag” en trekt daar 1 miljard voor uit. Meer bevat het uit één A4-tje bestaande partijprogramma niet als het om dit onderwerp gaat. Behalve dan dat de “Hoe dan?”-vraag van Arjen Lubach aan Geert Wilders – trending topic op Twitter geworden – hier toch wel op zijn plaats is, blijft de PVV hier dan ook  verder buiten beschouwing. Overigens pleit ook de SP voor een huurverlaging, omdat sociale huurwoningen de afgelopen jaren aanzienlijk duurder zijn geworden. Het geld moet beschikbaar komen door de door minister Blok geïntroduceerde verhuurderheffing om te zetten in een investeringsplicht voor corporaties. Ook Groen Links is voor zo’n investeringsplicht.

Bouwen

De partijen wijzen er allemaal op dat de woningmarkt uit balans is. Het is geen verrassing dat zij vinden dat er meer gebouwd moet worden, met name voor de huur in het middensegment en sociale huur. Concrete getallen zijn dun gezaaid. PvdA wil dat er de komende jaren minimaal 50.000 nieuwe woningen per jaar bij worden gebouwd, 1 miljoen tot 2030. D66 wil er in de komende jaren 100.000 extra sociale huurwoningen bij, met op termijn 80.000 huurwoningen voor de vrije sector. CDA wil dat er specifiek ook meer zorgwoningen gebouwd worden in de sociale (huur)sector, het midden- en het dure (koop) segment. De VVD vindt overigens dat bouwleges geen melkkoe mogen worden van gemeenten, en pleit ervoor deze zo laag mogelijk te houden.

Koopwoningen

Voor starters moet het makkelijker worden een woning te kopen, vinden CDA en VVD. VVD pleit ook voor meer flexibiliteit bij het verkrijgen van een hypotheek voor senioren, zzp-ers en flexwerkers. CDA wil dat de leningen minder groot worden. D66 wil de overdrachtsbelasting afschaffen, maar pleit ook voor het stapsgewijs terugbrengen van de hypotheekrenteaftrek en het stimuleren van het aflossen van de hypotheek. De SP wil de hypotheekrenteaftrek beperken voor hypotheken vanaf 350.000. PvdA en SP pleiten verder voor een betere bescherming van de koper tegen wanprestaties door projectontwikkelaars en aannemers door het invoeren van een garantie. Wat betreft de PvdA duurt die maar liefst 15 jaar.

Middensegment huurmarkt

Om meer woningen voor de huur in het middensegment beschikbaar te laten komen, wil de VVD de liberalisatiegrens verlagen naar 600 euro. Alles daarboven komt in de vrije sector terecht en geeft investeerders dus meer ruimte woningen aan te bieden. Het CDA wil de voorraad van dit type huurwoningen laten toenemen door gemeenten meer wettelijke instrumenten te bieden om het bouwen ervan af te dwingen. PvdA pleit voor het instellen van een Rijksfonds voor het wonen dat jaarlijks miljoenen euro’s investeert in wijken en dorpen, zoals bijvoorbeeld in Rotterdam Zuid. Het fonds moet zo nodig een aanjager zijn voor de bouw van huurwoningen in het middensegment. D66 wil dat gemeenten harde doelstellingen opnemen om de toename hiervan te bewerkstelligen.

Leegstand en transformatie

Een aantal partijen besteedt ook aandacht aan de leegstand en transformatie als mogelijke oplossing voor de woningtekorten. PvdA wil de leegstand bestrijden door onnodige nieuwbouw van kantoren en winkels te voorkomen. Ook moet de gemeente volgens de PvdA en ook de SP meer mogelijkheden hebben om de leegstand van kantoren, winkels en bedrijfspanden aan te pakken. De SP pleit verder voor het ombouwen van leegstaande kantoren, winkels en scholen en de omvorming van verouderde bedrijventerreinen naar een nieuwe (woon)bestemming, specifiek voor jongeren, studenten en starters. D66 pleit ook voor het ombouwen van leegstaande kantoorpanden naar kleinschalige wooneenheden voor studenten en alleenstaanden. Groen Links wil op korte termijn de woningnood voor studenten, starters en mensen met een middeninkomen oplossen met de transformatie van leegstaande gebouwen van de Rijksoverheid.

Méér woningen

We zullen moeten afwachten wat de uitslag op 15 maart ons voor kabinet gaat brengen. Als het aan het CDA ligt maakt een aparte minister voor Wonen daar overigens geen deel van uit, nu dat volgens de partij geen meerwaarde is gebleken (zie overigens voor een terugblik op de jaren van Minister Blok het artikel in FD van 24 feb jl). Welke minister het ook zal zijn, iemand zal zich moeten gaan ontfermen over de uitvoering van de nieuwe plannen voor de vastgoedmarkt voor de komende vier jaar. Daarbij zal het woningtekort hoog op de agenda komen te staan. Hoe dan ook kunnen we maatregelen tegemoet zien voor meer woningen.

Olivia den Hollander